علائم اوتیسم در کودکان + عکس

اوتیسم یکی از چالش‌برانگیزترین اختلالات رشدی است که معمولاً در سال‌های ابتدایی زندگی ظاهر می‌شود. تشخیص به‌موقع علائم اوتیسم در کودکان می‌تواند تأثیر چشمگیری در بهبود کیفیت زندگی کودک و خانواده‌اش داشته باشد. در این مطلب، با اقتباس از بلاگ روانشناس کودک مامانی نو به بررسی جامع نشانه‌ها، سطوح مختلف اوتیسم، تفاوت‌های جنسیتی، و دلایل بروز آن می‌پردازیم.

راه‌های تشخیص اوتیسم در کودکان

تشخیص اوتیسم معمولاً به کمک بررسی دقیق رفتار کودک، گفتار، مهارت‌های ارتباطی و تعاملات اجتماعی انجام می‌شود. والدینی که متوجه تاخیر در رشد زبانی یا اجتماعی فرزندشان می‌شوند، باید به بررسی علائم اولیه اوتیسم در کودکان زیر سه سال بپردازند. ارزیابی توسط روانشناس کودک، گفتاردرمانگر و متخصص مغز و اعصاب، نقش کلیدی در تشخیص دقیق دارد.

علائم اوتیسم در کودکان چیست؟

اوتیسم به عنوان یک اختلال طیفی شناخته می‌شود زیرا علائم آن می‌تواند در افراد متفاوت باشد و در شدت ویژگی‌ها نیز تنوع زیادی وجود دارد. اوتیسم یک اختلال رشدی است؛ به این معنی که هیچ ویژگی یا رفتاری به تنهایی نمی‌تواند نشان دهنده اوتیسم در یک کودک باشد.

از شایع‌ترین علائم اوتیسم در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عدم برقراری تماس چشمی یا اجتناب از نگاه مستقیم

تاخیر در شروع صحبت کردن یا ناتوانی در استفاده از زبان برای برقراری ارتباط

ناتوانی در درک احساسات دیگران

علاقه شدید و محدود به موضوعات خاص

رفتارهای تکراری مانند تکان دادن دست‌ها یا چرخاندن اشیاء

این علائم ممکن است در هر کودکی متفاوت ظاهر شوند، و شدت آن‌ها نیز می‌تواند متغیر باشد.

تفاوت علائم اوتیسم در کودکان دختر و پسر

یکی از موضوعات مورد توجه در زمینه علائم اوتیسم در کودکان، تفاوت‌های جنسیتی در بروز این علائم است. تحقیقات نشان داده‌اند که اوتیسم در دختران اغلب دیرتر تشخیص داده می‌شود، زیرا دختران توانایی بیشتری در تقلید اجتماعی دارند و ممکن است نشانه‌ها را پنهان کنند.

برخی تفاوت‌های علائم اوتیسم در دختران و پسران عبارتند از:

دختران معمولاً رفتارهای وسواس‌گونه خود را پنهان می‌کنند.

در پسران، علائم آشکارتر و رفتارهای تکراری بیشتر دیده می‌شود.

دختران ممکن است روابط اجتماعی سطحی ایجاد کنند، اما عمق عاطفی کمی در آن وجود دارد.

مشکلات کودکان مبتلا به اوتیسم: 1. ارتباط اجتماعی

یکی از اصلی‌ترین علائم اوتیسم در کودکان، مشکل در تعامل اجتماعی است. این کودکان ممکن است:

به تماس فیزیکی یا عاطفی پاسخ ندهند

در شروع یا ادامه مکالمه ناتوان باشند

نتوانند بازی‌های گروهی یا نقش‌پذیری را انجام دهند

در واقع، کودک ممکن است در دنیای درونی خود غرق باشد و ارتباط با دنیای بیرون برایش مبهم یا حتی آزاردهنده به نظر برسد.

مشکلات کودکان مبتلا به اوتیسم: 2. حساسیت حسی

یکی از علائم اوتیسم در کودکان که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، حساسیت حسی شدید است. این کودکان ممکن است به صداهای بلند، نور زیاد، یا حتی تماس لباس با پوست واکنش‌های شدید نشان دهند. این حساسیت می‌تواند باعث گریه، گوش‌گرفتن، فرار یا پرخاش شود.

مشکلات کودکان مبتلا به اوتیسم: 3. حرکات غیرمعمول

کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب (اما نه همیشه) به شکلی متفاوت از سایر کودکان حرکت می‌کنند. خودتحریکی در میان آنها رایج است که این برای افرادی که با مفاهیم تنوع عصبی آشنا نیستند، عجیب به نظر می‌رسد. حرکات تکراری و غیرعادی از بارزترین علائم اوتیسم در کودکان هستند. این حرکات می‌توانند شامل:

تکان دادن دست‌ها (مثل بال زدن)

راه رفتن روی پنجه

چرخاندن اشیاء

تکرار بی‌هدف کلمات یا جملات (اکولالیا)

باشند. این رفتارها اغلب راهی برای کنترل استرس یا تحریک حسی برای کودک هستند.

تفاوت‌های رفتاری کودکان اوتیسم با کودکان دیگر

در مقایسه با کودکان دیگر، رفتار کودکان اوتیسم ممکن است متفاوت، غیرقابل پیش‌بینی و گاهی وسواس‌گونه باشد. آن‌ها ممکن است در برابر تغییرات روزمره مقاومت نشان دهند، بازی‌های خلاقانه را درک نکنند، یا نسبت به درد یا ناراحتی‌های جسمی واکنش ندهند.

اوتیسم خفیف در کودکان

علائم اوتیسم خفیف در کودکان گاهی به‌راحتی قابل شناسایی نیست. این کودکان ممکن است عملکرد تحصیلی خوبی داشته باشند اما:

در درک لطیفه‌ها، استعاره‌ها یا احساسات مشکل داشته باشند.

تمایل به تنها بودن داشته باشند.

در موقعیت‌های اجتماعی دچار اضطراب شوند.

اوتیسم خفیف اغلب با اختلالاتی مانند ADHD یا اضطراب اجتماعی اشتباه گرفته می‌شود.

اوتیسم متوسط در کودکان

در سطح متوسط، علائم اوتیسم در کودکان واضح‌تر است. کودک ممکن است:

توانایی ارتباط کلامی داشته باشد اما محدود

علاقه محدودی به تعاملات اجتماعی نشان دهد

به روتین و برنامه‌های ثابت وابسته باشد

نیاز به حمایت‌های تخصصی در این سطح بیشتر است.

اوتیسم شدید در کودکان

اوتیسم شدید در کودکان همراه با مشکلات جدی در زبان، ارتباط، رفتار و شناخت است. این کودکان ممکن است:

کاملاً غیرکلامی باشند.

رفتارهای خودآزاردهنده داشته باشند.

به مراقبت 24 ساعته نیاز داشته باشند.

در این سطح، کیفیت زندگی کودک به شدت به حمایت‌های محیطی و درمان‌های تخصصی بستگی دارد.

چه چیزی باعث اوتیسم می‌شود؟

علت دقیق اوتیسم هنوز مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، زیستی و محیطی در بروز آن نقش دارند. از جمله فرضیه‌های مطرح شده درباره دلایل بروز علائم اوتیسم در کودکان می‌توان به:

اختلال در رشد مغز در دوران جنینی

قرار گرفتن در معرض سموم محیطی

عفونت‌های ویروسی در دوران بارداری

عوامل ژنتیکی پیچیده

اشاره کرد. هیچ‌کدام از این عوامل به تنهایی مسئول بروز اوتیسم نیستند، بلکه مجموعه‌ای از شرایط می‌توانند زمینه‌ساز آن شوند.

آیا اوتیسم ارثی است؟

مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که اوتیسم می‌تواند زمینه ارثی داشته باشد. اگر یکی از والدین یا خواهر و برادرها به اوتیسم مبتلا باشند، احتمال ابتلای کودک دیگر افزایش می‌یابد. اما این به معنای قطعیت نیست، بلکه تنها یک افزایش ریسک محسوب می‌شود.

آیا اوتیسم ژنتیکی است؟

پژوهش‌های ژنتیکی نشان داده‌اند که علائم اوتیسم در کودکان با جهش‌هایی در برخی ژن‌ها مرتبط است. این ژن‌ها معمولاً در رشد مغز، ارتباط بین نورون‌ها و پردازش اطلاعات نقش دارند. اما ژنتیک تنها یکی از عوامل موثر است و نمی‌توان آن را عامل قطعی دانست.

شناخت دقیق و زودهنگام علائم اوتیسم در کودکان می‌تواند مسیر زندگی کودک را تغییر دهد. با کمک روانشناسان، متخصصان رشد کودک، و همراهی والدین آگاه، می‌توان دنیای بهتری برای کودکان مبتلا به اوتیسم ساخت. فراموش نکنیم که هر کودک، با اوتیسم یا بدون آن، لیاقت درک شدن و دوست داشته شدن را دارد.

منبع